15-19.Hafta
Şu an bebeğiniz yaklaşık 10 cm boyunda.
Kemikleri sertleşmeye devam ediyor. Bacakları kollarından daha uzun ve bütün eklemleri hareket edebiliyor.
Kulakları durması gereken yerden biraz daha yukarıda ama son hallerini almak üzereler.
Tat alma duyusu gelişiyor ve yüz kasları şekillendiği için bazı yüz ifadeleri yapabiliyor.
Bebeğinizin derisi hala çok ince. Karnınızın içine bakabilecek olsanız, derisinin altından kaburgalarının ve damarlarının göründüğünü fark edersiniz. Şuan oldukça aktifler ve uyanık kaldıkları zamanı vücutlarını hareket ettirip kaslarını uzatarak pratik yapmak için kullanıyorlar.
Bedeninizde Adım Adım Neler Oluyor?
Bu noktada hamilelik hormonları vücudunuzda değişimler yaratmaya başlayacak, özellikle dişler ve dişetlerinde. Bakteri ve plak oluşumunda artış ve iltihaplanma yaşayabilirsiniz.
Burnunuzun daha fazla aktığını, daha fazla salya salgılandığını ve daha fazla terlediğinizi gözlemleyeceksiniz. Burun kılcalları genişlediğinden kanamaların görülmesi yaygındır.
Hamilelik boyunca bağışıklık sisteminiz zayıfladığından enfeksiyon ve soğuk alma gibi şikâyetleriniz olabilir. Birçok ilaç, hamilelik için güvenli olmadığından mutlaka doktorunuza danışarak kullanın.
Zihinsel açıdan hafızanızın eskisi kadar keskin olmadığını hissedebilirsiniz. Dikkat süreniz de kısalmış olabilir.
Bol bol sıvı alın. Şu an bol sıvı almanız her zamankinden çok daha önemli. Suya ilave olarak süt, meyve suyu ve çorba gibi sıvı gıdalar da tüketilmeli.
Fiziksel aktivitelerden sonra ve sıcak havalarda daha fazla sıvı tüketmeye dikkat edin.
Hamileyken Sıvı Alımının Önemi
İnsan vücudunun %60’ı sudan oluşur ve günde 2 litre civarı su kaybedilir. Bu sıvının geri alınması önemlidir çünkü:
Vücudunuzun sıvı kaybını önler.
Kanınızdaki besinlerin taşınmasını ve artıkların atılmasını sağlar.
Hamilelik sırasında görülmesi yaygın olan idrar yolları enfeksiyonu riskini düşürür.
Sağlıklı bağırsak fonksiyonu sağlar.
Sıvı Kaybının Belirtileri
Sürekli susuzluk hissi
Koyu renkli ve sık olmayan idrar (Günde 3-4 kereden az)
Sersemlik ve ya baş dönmesi
Baş ağrısı
Yorgunluk
Kuru ağız, dudak ve gözler
Bu belirtilerden herhangi birini görüyorsanız hemen sıvı almalısınız.
Dişeti Kanamaları ve Diş Bakımı
Kırmızı, hassas, şişmiş diş etlerinizi ve fırçalama sırasında kanama fark edeceksiniz. Diş etlerinizin bakteri plağına farklı reaksiyon göstermesine, bu sebeple diş eti iltihabına (Jinjivit) sebep olan yine, hamilelik hormonlarıdır. Bunlar tamamen zararsız ve acısızdır. Kendiliğinden geçer.
Dişlerinize iyi bakmadığınız takdirde Jinjivit, çene kemikleri ve dokularının enfeksiyon kapmasına kadar ilerleyebilir. Anahtar nokta korumadır. İyi bir ağız hijyeni yani düzenli ağız bakımı; günde en az iki kere dişleri fırçalamak ve diş ipi kullanmak, diş eti çekilmesini, kanamayı ve hassasiyeti azaltacaktır.
16.Hafta
Bebeğiniz gelecek haftalarda daha da hızla büyümeye başlayacak. Kilosu iki katına çıkacak ve boyu uzayacak. Ama şu anda bir avokado büyüklüğünde. 11.5 cm boyunda ve 100 gr ağırlığında.
Artık çok aktif. Bütün kaslarını kullanıp, kollarını hareket ettirip ellerini birleştirebiliyor. Sinir sistemi geliştikçe hareket kabiliyeti de gelişecek.
Bebeğinizin göz kapakları ve kirpikleri de gelişiyor; gözleri yavaş yavaş hareket edebiliyor. Yüz ifadeleri yapmaya başladı ama henüz bunu kontrol edemiyor.
Bacakları neredeyse tamamen gelişti, kafası iyice dikleşti. Kulakları da son halini almaya çok yakın. Ayak tırnakları çıkmaya başladı.
İç organlarında da gelişmeler var. Örneğin kalbi kan pompalıyor ve gelişimi devam ettikçe miktarı artacak.
Bedeninizde Adım Adım Neler Oluyor?
Gözleriniz hamilelik hormonları yüzünden kuru ve kaşıntılı olabilir. Eğer lens kullanıyorsanız gözlük kullanmaya geçebilirsiniz. Bu sizi biraz daha rahatlatacaktır. Doktorunuzun önerdiği bir göz damlası da kullanabilirsiniz.
Bu aşamada aşermeniz normal. Hamilelik sırasında pek çok kadın bunu yaşar. Sağlıklı şeylere aşerdiğiniz sürece endişe duymadan istediğiniz kadar yiyebilirsiniz. Ama besinlerinizi seçerken aşerdiğiniz yiyecek dışında da çeşitliliğin sağlandığından emin olun. Şu an besleyici gıdalar tüketmeniz bebeğin gelişimini ve gelecekteki sağlık durumunu etkileyecek.
Bazı kadınlar aşermeyi pika denilen şekilde yaşar. Pika alçı, boya parçaları, kil, kömür, tebeşir ve çamaşır deterjanı gibi yenmeyen maddelere karşı duyulan iştahtır. Eğer anormal şekilde böyle bir istek duyarsanız doktorunuza danışın.
Eğer şekerli ve yüksek yağlı yiyeceklere aşeriyorsanız aşağıdaki sağlıklı alternatifleri deneyebilirsiniz.
Çikolata yerine kuru meyve
Bisküvi yerine çörek
Pasta yerine reçelli tam buğday ekmeği
Cips yerine zeytin, bir avuç kuruyemiş ya da peynir ve kraker
Krema bazlı tatlılar yerine meyve bazlı tatlılar
Kilo Alımınızı Yavaşlatmak İçin Öneriler
Güne iyi besinli bir kahvaltıyla başlayın. Kahvaltınızda yeterli miktarda protein, karbonhidrat, lif ve biraz sağlıklı yağ içeren besinler yiyin.
Sebzeler, tahıllar, yağsız et, az yağlı süt ürünleri tüketmeye dikkat edin.
İşlem görmüş besinlerden, abur cuburdan ve çok şekerli tatlılardan uzak durun.
Sağlıklı atıştırmalıklar bulundurun; az yağlı peynir ve yoğurt, küçük havuç, taze meyveler gibi... Yağlı besinlere alternatif, tadı güzel olan alternatifler seçin.
Mesela dondurma yerine yağsız donmuş yoğurt ya da cips yerine patlamış mısır gibi…
Meyve suyu yerine su için.
Doktorunuzun onayı ile düzenli olarak egzersiz yapın. Eğer egzersiz rutini oturtamıyorsanız size eşlik edecek bir arkadaş bulun. Bu size gereken motivasyonu sağlayacaktır. Öğle saatinde 20 dakikalık bir yürüyüş bile bir fark yaratabilir.
Sağlıklı Kilo Almak İçin Öneri
İyi yağlar barındıran besinler tüketin. Çerez (Fındık, fıstık) ve avokado gibi.
Kuru meyve yiyin. Taze meyve kadar doyurucu olmadığı için daha fazla yemeniz gerekecektir. Böylece daha sağlıklı kalori tüketmiş olursunuz.
Öğünleriniz arasında sıkça atıştırın. Kendinize sık sık, hem kendiniz hem de bebeğiniz için kilo almanız gerektiğini hatırlatın.
Bu haftalarda Nöral tüp defekti taraması için anneden kanda MsAFP tetkiki yapılır.
12-13 haftalarda ikili testi kaçırdıysanız kanda Dörtlü test yaptırabilirsiniz.
17.Hafta
Saçları, kaşları ve kirpikleri uzuyor. Ağzını açıp kapatabiliyor. Kapalı olan gözlerini kıpırdatabiliyor. Bebeğiniz de sizinle birlikte kilo alıyor ama henüz vücudunda yeterli yağ yok çünkü yağı depolayan doku yeni oluşmaya başladı.
Bebeğinizin içindeki tüm majör sistemler oluşmak üzere. Kalbi dakikada 140-150 defa atabiliyor. Solunum sistemi de gelişiyor.
Bedeninizde Adım Adım Neler Oluyor?
Dengesiz hissetmeye başlamış olabilirsiniz. Göbeğiniz büyüdükçe yer çekim merkezi değişiyor. Bu yüzden zaman zaman ayaklarınız üstünde dengesiz hissetmenize neden oluyor. Düşmenize neden olabilecek durumlardan kaçının. Düz topuklu ayakkabı giyin
Travmalar sizin ve bebeğiniz için tehlikeli olabilir. Arabaya bindiğinizde, kemerinizi takmayı ihmal etmeyin. Kemerin alt kısmını göbeğinizin altında tutun ve belinizden omuzlarınıza uzanan kısmı göğüslerinizin arasına alın.
Gözlerinizde hala kuruluk hissediyor olabilirsiniz. Doktorunuza danışarak alabileceğiniz göz damlaları işe yarayacaktır. Lensleriniz sizi rahatsız ediyor olabilir. Gözlük kullanmaya başlamak sizi rahatlatacaktır.
Kilo almaya devam ediyorsunuz. Bu sizi önce endişelendirebilir. Ama iyi besinler almaya odaklanmalısınız.
Cildinizde bazı değişiklikler olabilir. Vücudunuzu hazırlamak için özellikle göğüs ve karın bölgesinde cildiniz esneyecektir. Bu durum kaşıntı yaratabilir. Fakat özel kremlerin yardımı ile bu sorunun üstesinden gelebilirsiniz. Hatta hamilelik izlerinden bile korunabilirsiniz.
Hamileliğin devamında yüzünüzde koyulaşan veya kahverengi olan noktalar ya da kırmızı noktalar belirebilir. Bu noktalar genişleyen damarcıklardan kaynaklanıp, genelde doğumdan sonra kaybolurlar. Doktorunuzun önerdiği güneş koruyucu kremler kullanabilirsiniz.
D Vitamini Takviyesi Zamanı
D vitamini sağlıklı hamilelik diyeti için önemli bir maddedir. Kalsiyum ve fosfat değerlerinizi dengeler ve bebeğinizin kemik gelişimini destekler. Eksiklik durumunda bebeğinizin kemikleri yeterince güçlenemeyebilir. Hatta bazı durumlarda ciddi sorunlara da neden olabilir.
D vitamini, bebeğinizin D vitamini rezervleri için de önemlidir çünkü ilk aylarında vücudu buna çok ihtiyaç duyar.
D vitamini en verimli şekilde, cildin güneş ışınlarına maruz kalmasıyla alınır. Ama bunu yapamıyorsanız D vitamini tüketiminizi belirli besinlerle destekleyebilirsiniz.
D Vitamin içeren besinler
Yağlı balık; uskumru, hamsi, somon vs. (Fakat balık tüketiminizi içerdiği toksinler yüzünden haftada 2 porsiyon ile sınırlandırmaya dikkat edin.)
Yumurta (Özellikle yumurta sarısı)
18.Hafta
Bebeğiniz yaklaşık 14 cm ve hızla büyümeye devam ediyor. Artık günlük bir rutini ve uyuma alışkanlığı var. Eğer erkekse, cinsel organları ultrasonda rahatça tespit edilebilir. Eğer bir kızınız olacaksa, rahmi ve yumurta kanalı şekillenip yerlerini buldu.
Eşsiz parmak izleri oluşmaya başlıyor ve tutuşu güçleniyor.
Kulakları çalışmaya başladı ve dışarıdan gelen yüksek seslere tepki verebiliyor. Bu tepkiler tekme şeklinde olabilir. Fakat bu sizin ilk hamileliğiniz ise, bu yumuşak hisleri fark etmiyor olabilirsiniz.
Akciğerlerinde hava torbaları gelişiyor.
Bu aşamada hıçkırıkla tanışmış olması mümkün ama siz henüz bunu hissedemiyorsunuz.
Bedeninizde Adım Adım Neler Oluyor?
Yorgun, enerjisiz hissediyor olabilirsiniz. Bu yaygın belirti çoğunlukla hormon değişikliğinden ve daha yoğun çalışan kalbinizden kaynaklanıyor.
Dolaşım sisteminiz büyük değişikliklerden geçiyor, bu dönem içerisinde tansiyonunuzun normalden daha düşük olması normal.
Şu sıralar vücudunuza daha özenle davranın; oturduğunuzda veya yattığınızda yavaşça kalkın.
Gün içerisinde sıkça ve hafif yemekler tüketerek kan şekerinizi dengelemeye çalışın.
Gün içinde bolca sıvı tüketin.
Yatakta yan yatın. Eğer sırtüstü yatarsanız, rahiminiz büyük bir damarı tıkayıp, kanın kalbinize geri gitmesine neden olabilir. Bir yastığı belinizin altına veya bacaklarınızın arasına yerleştirerek, konforlu bir pozisyonda uyumaya dikkat edin.
Sağlıklı ve Enerji Verecek Atıştırmalık Önerileri
- Bir avuç dolusu kuru meyve
- Küçük bir kâse dolusu taze meyveli yoğurt
- Tam tahıllı ekmek üzeri sardalya
- Tam tahıllı peynirli kraker
- Meyve smoothie’leri
- Tam tahıllı salatalı tavuk dürüm
- Fıstık ezmeli tam tahıllı tost ekmeği
- Havuç ve humus
19.Hafta
Bebeğiniz yaklaşık 15 cm boyunda.
Dilindeki tat tomurcukları tamamen gelişti.
Hassas duyma yeteneği, yetişkinlerin algılayamadığı çok yüksek ve çok düşük frekansları algılamasını sağlıyor.
Bebeğinizin damarları şeffaf cildinden görülebiliyor. Verniks denilen mum dokulu beyaz koruyucu zar tüm vücudunu kaplamak üzere gelişiyor.
Sinirlerinin etrafını saran ve 'Myelin' adı verilen yağlı dokusu gelişiyor. Bu doku sinirleri izole edip, beyin ile kas arasındaki bağlantıyı kuran motor nöronlarını destekliyor. Ve bu durum, hareketlerinin daha koordine olmasını sağlıyor.
Karnınız büyüdükçe bahaneniz “İki kişi için yiyorum” olabilir. Fakat üçüncü trimestıra ulaşmadan kalorilerinizi fazla arttırmanıza gerek yok. Kalorilerinizi doğru şekilde almanız; sağlıklı bir diyet ile kendinizin ve bebeğinizin tüm ihtiyaçlarını karşılamanız için yeterli.
Bedeninizde Adım Adım Neler Oluyor?
Özellikle pozisyonun değiştirdiğinizde ağrı hissediyor olabilirsiniz. Bu endişelenilecek bir durum değil. Ama ağrı dinlendiğinizde de devam ediyor veya şiddetleniyorsa mutlaka doktorunuzu arayın.
Avuçlarınızda kırmızılık gözlemliyor olabilirsiniz. Bu, östrojen fazlalığından kaynaklanıyor ve endişelenmenize gerek yok. Cildinizde bazı bölgeler koyulaşabilir. Bunun nedeni de geçici pigment fazlalığı. Eğer bu kararmalar dudağınızda, yanaklarınızda ve alnınızda oluşuyorsa, onlara “Hamileliğin maskesi'' deniyor. Ayrıca meme uçlarınızda, gamze ve yara izlerinizde, kollarınızda ve vulvanızda kararmalar fark edebilirsiniz. Göbek deliğinizden pantolonunuza doğru inen koyu çizgi 'Kara Çizgi' olarak biliniyor. Bu koyu bölgeler doğumdan sonra geçecektir.
Güneşten korunmayı ihmal etmeyin.
Bacak Krampları
Hamileliğin bu dönemlerinde, yattığınız zamanlarda bacak krampları yaşıyor olabilirsiniz. Bu kramplar bazı durumlarda, bazı minerallerin eksik olmasından kaynaklanır. Kalsiyum ve Magnesyum tüketiminizi arttırarak krampları hafifletebilirsiniz.
Yemeklerinize ağız tadınıza göre tuz ekleyin ama fakat fazla tuz tüketiminden de kaçının. Bu yüksek kan basıncına neden olabilir.
Kramplar ayrıca yeterince sıvı tüketilmediğinde ve fazla oturulduğunda da oluşabilir.
Çinko Takviyesi Zamanı
Çinko bir iz elementi olmasına rağmen, yaşam için önemli fonksiyonlar barındırır.
Vücudunuzun yağı, proteini ve karbohidratları dönüştürmesinde, ona yardımcı olur ve bebeğinizin beslenmesini sağlar.
Çinko İçeren Besinler
- Kuzu ve dana eti gibi kırmızı etler
- Kümes hayvanları özellikle hindi
- Tam tahıllı ekmek ve gevrekler
- Fındık, fıstık
- Süt, peynir ve yumurta
Instagram'da bizi takip etmek için tıklayınız.
